Belarus’un milli mutfağı yüzyıllar önce şekillenmiştir. Pek çok kişi Belarus mutfağının yemek tarifleri açısından zengin olmadığını söyler halbuki yemek tarifleri sayısız denecek kadar çok. Yemekler hazırlanırken çeşitli yerel gıda maddeleri kullanılır ve sıradan olmayan hazırlanış şekillerine başvurulur.
Belarus mutfağı olan lokantalarda size sadece halk mutfağı yemeklerini değil, Belarus zenginlerinin malikanelerinde yenilen nefis yemekleri de önerirler.
Belarus muutfağı yemeklerinin tadına lokantalarda, kafelerde ve çiftlik tarzındaki otellerde bakabilirsiniz; orada size bahçe ve tarladan yeni toplanmış taze malzemelerden yapılan yemekleri önerirler. Pek çok işletme sahibi kendi ekmeklerini eski tarif ve teknolojilere göre kendileri pişirirler. Geleneksel Belarus ekmeği, ulusal mutfağın özel bir gururudur. Mayasız çavdar unundan özel bir maya muadili katılarak pişirilir. Sağlıklı beslenme için çok faydalı bir üründür.
Belarus ekmeği kütle olarak daha ağırdır, hoş ekşimsi bir tadı vardır. Eski tariflerinde kimyon tohumu, keten tohumu, ayçiçeği tohumu gibi çeşitli katkılarla hazırlanır. Ekmek çoğu zaman akağaç yaprakları, meşe ağacı yapraklarından yapılan bir yastık üzerinde pişirilirdi...
Belarus mutfağının en popüler yemeği draniki herhalde. Pek çok kişi, onu ülkenin simgesi olarak kabul etmekte!
Meğer Belarus aşçılarının listesinde ev yapımı sucuklar, maçanka (bir nevi etli yemek), vereşçaka (bir nevi etli yemek), koldunı (patates ve etle yapılan yemek), kletski (bir nevi köfte), patates köftesi, holodnik (soğuk çorba), çeşitli çorbalar ve diğer pek çok şey vardır.
Belarus mutfağına Slav, Baltık, Yahudi ve hatta Alman halkları bile katkıda bulunmuşlardır. Bu yüzden bizim mutfağımız, kıtadaki en çok çeşitli mutfaklarından bir tanesidir! Rus, Ukrayna ve Polonya mutfağına çok benzer ama kendi açısından eşsiz ve çok lezzetlidir!
Patates ayrı olarak hatırlanmaya değerdir; Belarus’a XVIII. yüzyılda gelip ulusal mutfağı zenginleştirmiş ve pek çok Belarus yemeğinin temelini oluşturmuştur. Bunlar; meşhur draniki (patates pidesi), koldunı (etli patates yemeği), pızı (hamurlu patatesli yemek), patates sucuğu, kletski (patates köftesi), babka (bir nevi etli patates yemeği)…
Belaruslular çok uzun zamandır az miktarda et tüketmişler ve genel olarak sadece bayramlarda et yemeklerini yemişlerdir. Zamanla et tüketimi önemli derecede artmıştır. Domuz, koyun, dana, kümes hayvanları (tavuk, ördek, kaz, hindi), av hayvanları (geyik, ceylan, yaban domuzu, kunduz) eti yenilmeye başlanmıştır…
Ulusal menüde et ve kuş etinden yapılan yemekler çok sayıda var (piaçısta, kumpiaçok, maçanka, veraşçaka, tuşanka, smajanka), çeşitli ev yapımı sucuklar, tuzlu domuz pastırması, sakatattan yapılan yemekler (vantrabianka, rubtsı – domuz midesi kullanılarak et ve karabuğday ile yapılan dolma), tütsülenmiş etler…
Belarus mutfağında balık yemekleri az sayılı değildir, genelde tatlı su balklarından (karabalık, mersin balığı, turnabalığı, tatlı su gelinciği, çipura, yılan balığı, alabalık, levrek, sazan) yemekler vardır.
Süt ürünlerinden beyaz peynir (inek ve keçi sütünden yapılan), ekşi krema, tereyağ en yaygın ürünlerdi.
Belarus’un modern mutfağı kendi açısından sıradışıdır. Bugün lokantalar, Belarus yemeklerinin, aşçıbaşıların orijinal fikirleri, yüksek mutfak prensipleri ile malzeme çeşitleri ve mevsimlerin değişimi hesaba katıldığı modern versiyonlarını sunarlar.
Tatlılara gelince, eskiden beri bal Belaruslular için en önemli tatlıdır. Ayrıca soloduha (malt hamuru), kulaga (yemiş, un, şeker ve baldan yapılan jöle), fırında elma hazırlanırdı.
Çökelekten maçanka ile yapılan tatlı pide, Radzivil usulu armut, meşhur tarifler arasındadır.
Belarus’un en popüler sert içkisi votkadır. ХV. yüzyılın sonunda meydana gelerek zamanla esas alkol türü haline gelmiştir. Votka bayramlarda ve özel durumlarda içilir. Votkanın pek çok çeşidi var; klasik votka, baharat, tomurcuk, ceviz vb. katkıları olan votka, vs.
En popüler votka çeşitleri; ekmek votkası, akağaç tomurcukları (yaprakları) ile yaplan berezovitsa, yabanmersinli, biberli, ballı votka.
Belarus votkasını market, süpermarket ve hipermarketlerden alabilirsiniz. Ayrıca içkileri güzel hediyelik paketlerde alabilirsiniz; cam ve kilden güzel tasarımlı şişeler, keten ve deri poşetler, orijinal ambalajlar.
Fakat Belarus’tan hediye olarak getirilebilen özel milli içecekler de var.
Belarusluların en eski alkollü içecekleri bal ve biradır. Arı balından bal içeceğini hazırlama teknolojisi, bira yapım teknolojisine benzerdi, pek çok tarifine ise şerbetçiotu dahildi.
Yüzyıllardır Belarus’ta, orijinal tariflere göre lezzetli alkollü içeceğin pişirildiği, brovar denilen birahaneler çalışmıştır. Belarus’un en eski ve şu an çalışan bira fabrikalarının bir tanesi, ‘Olivariya’, 1864 yılında kurulmuştur, ve XIX. yüzyıla ait tarihi binasında bugün Bira müzesiçalışmaktadır.
Üzüm Belarus’ta zengin malikanelerde küçük alanlarda yetiştirilirdi, bu yüzden yüzyıllar boyunca şarap yaygın değildi ve genellikle sadece kilise ayinlerinde kullanılırdı. İthal edilen ve lüksün belirtisi olan Avrupa şarapları zenginler tarafından içilirdi.
Belarus zenginlerinin evlerinde votka temelinde ve bitki ve yemişler, bal, baharatlar, şekerin katılması ile hazırlanan çeşitli likörler servis edilirdi; krupnik, Belavejskaya Puşça’da yetişen ve tedavi edici özelliği olan zubrovka otu (Hieróchloe) temelinde hazırlanan klasik acı likör, krambambulya, troyanka, zengin bitki, yemiş ve meyve harmanı temelinde hazırlanan likörler genellikle servis edilirdi.
Geleneksel Belarus içeceği olan kvas, ekmek veya tahılların (arpa, çavdar) fermentasyonu vasıtasıyla elde edilir. Eski zamanlarda yaz mevsiminde özellikle sık içilirdi. Sıcak günlerde Belarus şehirlerinin sokaklarında fıçılardan kvas satan seyyar satıcılar görünür. Belarus’un önde gelen üreticilerinin ürettiği, doğal fermentasyon yöntemi ile elde edilen lezzetli içecek olan kvası bugün içebilirsiniz.
Doğu Slav’ların ünlü geleneksel bir içeceği sbiten’dir. Bitki ve baharatlar kaynatılarak, bal, şurup veya şekerle tatlandırılarak hazırlanan sıcak bir içecektir. Genellikle kışın içilirdi, meğer kvas, yazın tüketilen bir içecekti. Tarifine akağaç yaprakları, eğir, ıhlamur çiçekleri dahildi, vaftiz töreninde içilen sbiten içeceğine turp katılırdı. Bugün sbiten lokanta ve çiftlik tarzındaki otellerde servis edilir.
Ayrıca Belarus’ta, yabanmersini ve kızılcık gibi vitaminli orman yemişlerinden hazırlanan mors (komposto tarzı bir meyve içeceği) eski zamanlardan beri sevilir. İlkbaharda biarozavik (akağaç suyu) ve klianovik (akçaağaç suyu) ve onların temelinde hazırlanan içecekler popüler.
Popüler bir tane ev yapımı içecek daha kompostodur. Bol suda ve şeker katılımı ile pişirilen yerel yemiş ve meyelerden hazırlanır.
Maden suyu bugün çok popülerdir. Kuyuları Belarus’un ekolojik olarak temiz bölgelerinde bulunur.
Ancak sadece Belarus’a gelerek ve sadece burada milli mutfağın tadına, hakikaten Belarus’a özgü olabilen yemeklerin tadına bakabilirsiniz.
Belarus mutfağının ne kadar lezzetli, ilgi çekici, zaman zaman ise özel ve öngörülemeyen olduğunu öğrenebilirsiniz!