Minsk Camii

Minsk camii

Belarus Minsk’de inşa edilen ilk cami 16. yьzyılda ahşap olarak yapılmış, 19. yüzyıl sonuna kadar Müslümanlara  hizmet vermiştir.

1890 yılında Minsk Kent Yönetimi ahşap cami yerine yeni taş cami yapılması izin  vermiştir. 18 Nisan 1900 yılında yeni cami projesi onaylanarak bir yıl içerisinde inşaatı tamamlanmış ve 1901 yılında ibadete açılmıştır. O yıllarda Minsk’te yaşayan Müslüman Tatar nüfusu 1146 civarında idi. Bu nüfusun arasında devlet memurları ve askerler de bulunmaktaydı. Büyük kubbeli, yüksek ve çok katlı minaresi ile yeni cami, Minsk mimarlığının önemli eserlerinden biri olmuş, 20. yüzyıl başına ait kart postallarda Minsk şehrini temsil eden semboller arasında yer almıştır. Cami 1930’lu yıllarda tüm dini yapılara karşı başlatılan ortadan kaldırma politikasından kurtulmuş, ancak 1930 ile 1941 yılları arasında depo olarak kullanılmıştır. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra camide dini törenler düzenlenmiştir. Savaşın ardından 28 Temmuz 1949 tarihinde Minsk Kent İşçi Temsilcileri Konseyi Yürütme Kurulunca Müslümanlar dağıtılmış, caminin kapatılması ve Donanma Gönüllü Destek Topluluğuna devredilmesi kararı verilmiştir. Hemen ardından kubbe tamamen minare ise kısmen yıkılmıştır. Yapı bu haliyle, tamamen yıkıldığı 1962 yılına kadar kalmış, daha sonra yerine Yubileynaya oteli yapılmıştır.

Türkiye Diyanet Vakfı kardeş şehir projesi kapsamında Malatya Şubesi ve Malatya İl Müftüğü tarafından toplanan yardımlar Minsk Camii’ne gönderilmiştir. Gönderilen yardımlarla Cami’nin eksik olan kubbe ve зatısı tamamlanmış, 2007 yılından itibaren çeşitli şekillerde yardımlarda bulunulsa da cami tamamlanamamıştır. Yaklaşık 100 bin Müslümanın yaşadığı Belarus’ta, Belarus Dini İdaresi tarafından yapılan talep doğrultusunda 2014 yılından itibaren Türkiye Diyanet Vakfı Genel Merkezi cami inşaatının tamamlanması için çalışmalara başlanmıştır. Türkiye Diyanet Vakfı tarafından kısa sürede tamamlanan Belarus Minsk Camii’nin giriş katında konferans salonu, sergi salonu-fuaye, abdesthaneler, bilgisayar odaları bulunuyor. Caminin mimarisi Tatar mimarisi izlerini taşırken, Diyanet Vakfı iştiraklerinden KOMAŞ A.Ş tarafından Ankara’da yapılan mihrap, minber, kürsü ile halı, tezyinat çalışmaları da klasik Osmanlı izlerini yansıtmaktadır. Türkiye Diyanet Vakfı’nın Belarus Müslümanlarına bir hediyesi olan cami yaklaşık 7 milyon dolara mal oldu.

Cami külliyesi toplam inşaat alanı yaklaşık 2.800 metrekaredir. 25x25 metre boyutlarındaki cami yapısı zemin katın üstünde yer almaktadır. Cami 2500 kişilik cemaat kapasitesine sahiptir. Cami kubbesi 6,5 metre çapındadır. Kubbe kare planın ortasında yer almaktadır. Kare plandan dairesel plana geçiş 12 adet eğri yüzeyli dörtgen ile sağlanmıştır. Tüm kubbe, çatı ve minaret  külahları korozyona karşı özel verniklenmiş metal ile kaplanmıştır. Ana taç kapısı üzerinden minare yükselmektedir. İki şerefeli sekizgen formundaki minarenin girişi mahfil katındandır. Kubbenin alem ile beraber yüksekliği 28 metre, minarenin ise 37 metre civarındadır. Alemler Tatar camilerinde kullanılan formdadır.

Zemin kattaki abdesthanelerden cami katına iki adet merdiven ile çıkış vardır. 45 santimetre kalınlığındaki tuğla dış duvarları, içerden ısı izolasyonu yapılarak mekanik traverten ile kaplanmıştır.

Yeniden inşa edilen camide eski cami projesinde olmayan zemin kat ilave edilmiştir. Bu katta Müftiyat’a ait yönetim birimleri, Türkiye Cumhuriyeti Belarus Minsk Büyükelçiliği Din Hizmetleri Ataşeliğine ait bir oda bulunmaktadır.